Alergolodzy - czym się zajmują, jakie choroby leczą

Alergolodzy zajmują się rozpoznawaniem i leczeniem chorób wywołanych przez różnego rodzaju substancje powodujące niewłaściwą reakcję naszego organizmu. Gwałtowna reakcja uczuleniowa powstaje wtedy, gdy nasz organizm rozpoznaje jakąś substancję jako zagrożenie, a następnie uruchamia szereg mechanizmów, które mają zwalczyć tę substancję. Często reakcja organizmu jest nadmierna i nieprawidłowa, gdyż te same substancje u osób zdrowych nie powodują żadnych objawów i dolegliwości. U osób, których układ immunologiczny działa w tym zakresie nieprawidłowo, niektóre substancje mogą wywoływać szereg reakcji alergicznych – od pokrzywek czy kataru siennego, aż po poważne i zagrażające życiu wstrząsy anafilaktyczne.

Choroby alergiczne dzieli się przede wszystkim ze względu na substancje, jakie powodują nieprawidłowe reakcje organizmu.

Alergie pokarmowe powstają w wyniku zjedzenia substancji uczulającej. Bardzo popularnymi alergenami pokarmowymi są jajka, orzechy, zboża, owoce cytrusowe i pestkowe, a także mleko i przetwory mleczne. W rzeczywistości jednak można mieć alergię także na wiele innych produktów.

Alergie wziewne powodowane są przez alergeny, które dostają się do naszego organizmu wraz z wdychanym powietrzem. Są to przede wszystkim pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt domowych i hodowlanych.

Alergie kontaktowe to najczęściej choroby skóry, wywołane reakcją organizmu na kontakt alergenu ze skórą. Tutaj alergenami mogą być kosmetyki, substancje chemiczne, zawarte w wielu produktach konserwanty, a także metale, takie jak nikiel i chrom.
Silne reakcje alergiczne mogą wywoływać również niektóre leki, w szczególności antybiotyki. Działanie uczulające mogą mieć również niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen, naproksen czy kwas acetylosalicylowy.

Alergolodzy zajmują się ustalaniem podłoża reakcji alergicznych, a także wdrażaniem właściwego leczenia. Choroby, jakie leczy alergolog to, poza alergiami pokarmowymi, kontaktowymi i wziewnymi także: pokrzywka skórna, astma alergiczna, kaszel alergiczny, zapalenie zatok, ucha oraz spojówek o podłożu alergicznym. Lekarz musi mieć więc ogromną wiedzę i umiejętności, aby rozróżnić objawy chorób o podłożu alergicznym od tych, które są wywoływane przez inne czynniki chorobotwórcze. W razie wątpliwości i problemów z postawieniem właściwej diagnozy alergolodzy dysponują szeregiem metod diagnostycznych, które są w stanie potwierdzić podejrzenia konkretnej choroby lub ją wykluczyć.

Kiedy wybrać się do alergologa i czy trzeba mieć skierowanie

Do alergologa powinniśmy się udać, gdy dokuczają nam uciążliwe objawy, takie jak wysypka, pokrzywka, świąt, łzawienie oczu, napady kichania i katar, który utrzymuje się długimi tygodniami. Wskazaniem do wizyty u lekarza są również duszności i problemy z oddychaniem, które pojawiają się okresowo między innymi w czasie pylenia roślin, a także bóle brzucha, nudności i wymioty. Wiele alergii pokarmowych nie daje bowiem objawów skórnych, a pojawiają się dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Jeśli planujemy wizytę u lekarza alergologa, musimy mieć skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu. Warto też mieć świadomość, że na wizytę w placówkach publicznej służby zdrowia trzeba nierzadko poczekać wiele tygodni, a nawet miesięcy. Jeśli dokuczliwe objawy utrudniają nam codzienne funkcjonowanie, dobrym rozwiązaniem może być płatna wizyta prywatnej placówce medycznej. Wtedy nie trzeba mieć skierowania i można się dostać do lekarza alergologa praktycznie od ręki.

Jak wygląda pierwsza wizyta u alerologa

Wizyta u lekarza alergologa opiera się przede wszystkim na obserwacji objawów, z którymi zgłosił się do niego pacjent, a także na bardzo szczegółowym wywiadzie alergologicznym. Lekarz zapyta o to, kiedy pojawiają się uciążliwe dolegliwości, z jaką częstotliwością, kiedy są najbardziej dokuczliwe. Będą go również interesowały inne choroby, na jakie pacjent choruje, a także przypadki występowania chorób alergicznych w rodzinie. Wiele objawów, jakie pojawiają się w alergii, jest bowiem charakterystycznych także dla innych chorób. Trzeba je wykluczyć, zanim będzie można postawić prawidłową diagnozę dotyczącą choroby alergicznej. Choroby alergiczne mogą być również w pewnym stopniu dziedziczne, stąd tez pytanie o alergie w rodzinie. Jeśli pacjent ma w rodzinie osoby z alergią, jest bardzo prawdopodobne, że on również cierpi na choroby alergiczne.

Jakie badania może zlecić alergolog?

Jeśli sama wizyta z wywiadem i oględzinami pacjenta nie daje konkretnej odpowiedzi, lekarz alergolog może zlecić dodatkowe badania. Mogą to być testy z krwi, polegające na oznaczaniu poziomu przeciwciał IgE dla poszczególnych alergenów pleśniowych, pyłkowych, roztoczowych czy zwierzęcych. Bardzo powszechne są również testy skórne. Polegają one na przystawieniu alergenu do skóry i sprawdzeniu po 15-20 minutach, czy pojawiła się reakcja uczuleniowa. Najlepsze wyniki dają bardzo rozbudowane testy, które w jednym czasie pozwalają sprawdzić reakcję na kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt alergenów. Testy są zupełnie bezbolesne i nie trzeba się do nich w żaden sposób przygotowywać. Lekarz alergolog może również w niektórych przypadkach próby prowokacyjne, czyli wystawienie pacjenta na działanie określonego alergenu – podanie konkretnego pokarmu czy aerozolu z substancją uczulającą. Takie testy sprawdzają się w sytuacjach, gdy inne badania nie dają miarodajnych wyników, a zarówno lekarz, jak i sam pacjent, mają podejrzenie odnośnie substancji uczulającej.

Leczenie chorób alergicznych w większości polega na unikaniu substancji uczulających oraz na łagodzeniu objawów choroby. Najczęściej lekarz podaje leki antyhistaminowe, preparaty mające zmniejszyć katar, łzawienie czy alergiczny kaszel. W przypadku zdiagnozowanych alergii pokarmowych pacjent musi obowiązkowo unikać wszystkich uczulających go produktów. Podobnie jest w przypadku alergii kontaktowych. Alergie wziewne leczy się natomiast wyłącznie objawowo. W uzasadnionych przypadkach, szczególnie gdy reakcje uczuleniowe są wyjątkowo silne, lekarz może zlecić tak zwane odczulanie, czyli immunoterapię alergenową. Polega ona na podawaniu pacjentowi co kilka dni szczepionek zawierających alergen, za każdym razem w nieco większej dawce. Dzięki temu układ immunologiczny zaczyna przyzwyczajać się do określonej substancji i z czasem przestaje produkować przeciwciała. Odczulanie jest jednak bardzo czasochłonne, a także kosztowne. pacjenci rzadko kiedy decydują się więc na taką formę leczenia chorób alergicznych.

Zobacz więcej